600°C/2 Saat Dayanımlı Duman Tahliye Fanları Hangi Standartlara Göre Üretilir?

Yangın güvenliği, özellikle büyük kapalı alanlara sahip modern yapılarda artık bir tercih değil, zorunluluk haline gelmiş durumda. Alışveriş merkezlerinden yüksek katlı binalara, endüstriyel tesislerden yer altı otoparklara kadar pek çok yapıda, yangın sırasında en büyük tehditlerden biri yoğun dumandır. Bu dumanın hızla ve etkili bir şekilde tahliye edilmesi, hem binadaki insanların güvenli şekilde tahliyesi hem de itfaiyenin müdahale süresi açısından kritik rol oynar. İşte bu noktada devreye giren 600°C/2 saat dayanımlı duman tahliye fanları, yangın anında dahi görevini sürdürebilecek şekilde özel olarak tasarlanır ve belirli standartlara göre üretilir. Peki bu fanlar hangi standartlara göre test edilir ve neden bu kadar önemlidir?

600°C/2 Saat Dayanım Ne Anlama Gelir? Gerçek Yangın Senaryolarıyla İlişkisi

"600°C/2 saat dayanım" ifadesi, bir fanın 600 derece sıcaklıkta aralıksız şekilde en az iki saat boyunca sorunsuz çalışabileceğini gösterir. Bu özellik, fanın yüksek sıcaklıklarda bile hem yapısal sağlamlığını hem de işlevini koruyabildiği anlamına gelir. Gerçek bir yangın anında, özellikle tüneller, alışveriş merkezleri veya gökdelenler gibi insan yoğunluğunun yüksek olduğu yerlerde dumanın hızlı bir şekilde tahliye edilmesi hayati önem taşır. Çünkü yangın başladığında ortam sıcaklığı çok kısa sürede 500–600°C’ye kadar çıkabilir. Bu sıcaklıklarda sıradan fanlar çalışmayı durdururken, F600 yangın fanı görevini sürdürerek dumanı dışarı atar ve içerideki insanların tahliyesini kolaylaştırır. Bu nedenle bir yangın tahliye fanı seçerken, cihazın dayanabileceği sıcaklık ve süre gibi teknik özellikler kritik rol oynar. Doğru fan seçimi, can güvenliğini doğrudan etkileyebilir.

EN 12101-3 Standardı Nedir? Duman Egzoz Fanlarında Neden Zorunludur?

EN 12101-3, Avrupa Birliği genelinde geçerli olan, yangın güvenliği fanlarının üretim ve performans kriterlerini belirleyen önemli bir standarttır. Özellikle yangın anında duman tahliyesi için kullanılan mekanik egzoz fanlarının güvenilirliğini, sıcaklık dayanımını ve performans testlerini kapsar. Bu standart doğrultusunda test edilen fanlar, dayanabildikleri sıcaklığa göre sınıflandırılır. Örneğin; F200, F300, F400, F600 gibi sınıflar vardır. F400 sınıfındaki bir fan, 400°C sıcaklıkta 2 saat çalışabilirken, F600 fanlar 600°C’de yine 2 saat boyunca işlevini sürdürebilir. Özellikle geniş hacimli binalarda alışveriş merkezleri, otoparklar, tüneller ya da yüksek katlı yapılar gibi yangın yönetmeliklerine uygun projeler hazırlanırken bu standarda uygun fanların kullanımı artık sadece tercih değil, yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu nedenle, duman egzoz fanı seçimi yapılırken EN 12101-3 sertifikasına sahip ürünlerin tercih edilmesi, hem güvenlik hem de mevzuata uygunluk açısından büyük önem taşır.

F600 Sınıfı Duman Egzoz Fanı Ne Demektir? F200, F300, F400 ile Farkları

F600 sınıfı bir duman egzoz fanı, 600°C sıcaklıkta aralıksız 120 dakika boyunca çalışabilecek şekilde tasarlanmış fanları ifade eder. Bu, fanın hem yapısal olarak bozulmadan kalabileceği hem de işlevini sürdürebileceği anlamına gelir.

Diğer sınıflarla karşılaştırıldığında;

F200 fanlar 200°C’de,

F300 fanlar 300°C’de,

F400 fanlar ise 400°C’de yine 2 saat boyunca çalışabilecek şekilde test edilmiştir.

Bu farklı sınıflar, yapıların kullanım amacına ve taşıdığı yangın riski seviyesine göre seçilir. Örneğin; ofis binaları veya küçük ölçekli ticari yapılar için F300 ya da F400 fanlar yeterli olabilirken, tüneller, sanayi tesisleri ve yangın riski yüksek alanlar için F600 sınıfı fanlar tercih edilir. Ancak fark sadece sıcaklık dayanımında değil. Kullanılan malzeme kalitesi, motorun koruma düzeyi, rulman sistemleri ve fan gövdesinin yüksek ısıya karşı genleşme toleransı gibi birçok teknik detay da sınıflar arasında değişiklik gösterir. Sonuç olarak, projenin yangın güvenliği standartlarını sağlamak ve insan hayatını korumak açısından doğru sınıfta fan seçimi büyük önem taşır. Bu nedenle F600 gibi yüksek dayanımlı fanların kullanımı, özellikle kritik yapılarda hayati bir tercihtir.

F600 Fanlar Hangi Testlerden Geçer?

Bir fanın üzerinde “F600” etiketi görmek, onun gerçekten 600°C’de 2 saat boyunca güvenle çalışabileceği anlamına gelir. Ancak bu sertifikayı alabilmesi için yalnızca üretici beyanı yeterli değildir. Fanlar, EN 12101-3 standardı kapsamında bağımsız ve akredite test laboratuvarlarında çok kapsamlı testlere tabi tutulur.

Bu testler arasında:

600°C sıcaklıktaki özel fırınlarda 120 dakika boyunca aralıksız çalıştırma,

Titreşim dayanıklılığı,

Elektriksel izolasyon testleri,

Acil durum senaryolarında ani başlatma testleri bulunur.

Ayrıca test öncesi ve sonrası fanlar detaylı bir şekilde incelenir. Mekanik deformasyon olup olmadığına bakılır, özellikle motor, kanat yapısı, yataklama sistemi ve muhafaza gibi parçaların yüksek ısıya dayanıklı özel malzemelerden üretilmiş olması beklenir. Tüm bu zorlu testleri başarıyla geçen fanlar, F600 sertifikası almaya hak kazanır. Bu etiket, sadece bir performans göstergesi değil; aynı zamanda bir güvenlik garantisidir.

Proje Çizimlerinde F600 Fan Seçimi Nasıl Gösterilmeli?

Bir yapının duman tahliye sistemi planlanırken, kullanılacak fanların hangi sıcaklığa ve ne kadar süreye dayanıklı olduğu mutlaka proje çizimlerinde açıkça belirtilmelidir. Özellikle F600 fan gibi yangın anında kritik rol oynayan cihazların doğru şekilde projelendirilmesi, hem güvenlik hem de mevzuata uygunluk açısından büyük önem taşır.

Teknik çizimlerde F600 fan kullanımı şu şekilde ifade edilmelidir:
“Duman Egzoz Fanı: F600 / 600°C – 120 dk, EN 12101-3”

Bu ifadenin yanında, fanla ilgili şu teknik bilgiler de proje şartnamesinde yer almalıdır:

• Montaj yönü
• Hava debisi (m³/h)
• Basınç değeri (Pa)
• Motor gücü (kW)

Tüm bu bilgiler, projenin belediye ve denetim firmaları tarafından onaylanma sürecinde dikkate alınır. Eğer bilgiler eksik ya da hatalı verilirse, proje askıya alınabilir veya cezai süreçlerle karşı karşıya kalınabilir.

Bu yüzden, sadece doğru ürünü seçmek değil; fanın teknik özelliklerini ve dayanım sınıfını doğru ve eksiksiz bir şekilde proje dokümantasyonuna yansıtmak da en az ürün kadar önemlidir.